Վիտալի Պետրոսյան / Իմ հեռավոր այգի, իմ տուն

***
Երբ թախիծը հաճույք է պատճառում,
ուրեմն դու բանաստեղծ ես,
ծնվել ես աշնանը՝ նոյեմբերին,
և ստվերներն անտառ են նկարում
աշնան գույներում:

Թախիծդ ամբողջացնելու համար
անտառդ հայտնվում է գերի,
և դու մնում ես բոլոր փակագծերի
ու ժամանակների լուսանցքում:

Հետո մտածում ես,
որ դրսում արդեն գարուն է,
և ծառերը պատրաստվում են
շարունակել
ժամանակի զգացողությունը,
նրանք սովորականի պես բողբոջելու են
կածանների դեմքին:

Տարվա բոլոր եղանակները
քաղաքի դեմքից մաքրելու են արյունը,
որ ծառերը, ծառերը շարունակեն ծաղկել,
խնձորենու տակ ընկած բահս
խոսելու է հողի լեզվով,
և բոլոր թախիծներս պայթելու են
բալենու ճերմակ ծաղիկներում:

Քամին խառնելու է գարնան
վարսերը թթենու ճյուղերով,
որ խնձորենին կարմրի կուսական շիկնանքով,
և այգին այգի դառնա:

Պատահական մի հիշողություն,
որ կոխկրտվել է օտար ոտքերով,
վարարելու և հոսելու է
առվակի բարբառով:

Տան ստվերի տակ ծաղկելու են
մանուշակները,
հերվա ոտնահետքերը ծածկվելու են
խոտածածկով,
որ կարոտներս թարգմանության համար
խոսեն նոյեմբերյան խաշամի լեզվով:

Տան պատերն օտար հնչյուններից
ճաք են տալու, որպես նռան կեղև՝
այգու ցրտահարված դեմքին:

Հադրութի փողոցներով քայլելու են
մորթված քաղաքացիների և անթաղ
զինվորների
ուրվականները և քանդակելու են քայլող
արձաններ՝
ոտքերից կախված շքանշաններով:

Երևանում ճիվաղները ոռնալու են
դը՜մփ-դը՜մփ-հո՛ւ,
և նրանց ոռնոցից զրնգալու են
քայլող արձանների շքանշանները:

Հետո քամին քաղաքի դեմքին
նկարելու է սպիտակ ծիածան՝
բալենու ծաղկաթերթերով:
02.03.2021թ.

***
Կյանքը փոփոխվում է,
և ես, որպես անստատուս
մի փախստական,
քարշակում եմ կոշիկներիս
մաշվածությունը մայթերին,
հետո նայում անցորդների
բացակա աչքերին
և նկատում,
որ դու հայացք չունես:
Հետո մենք միասին
ստորագրում ենք ինչ- որ փաստաթուղթ
կոշիկների, մաշվածության
և բացակա հայացքիդ մասին,
որտեղ անցորդները թողել են աչքեր:

Ես ինձ մոռացել եմ իմ
այգու նստարանին
և հայտնվել մայթին,
որտեղ մարդիկ սպասում են
պատահական երազանքի:

Հետո ես քայլում եմ մենակ,
բոլոր կանգառների դեմքին
նկարելով սպասում,
որը ես չեմ սիրում:

Ես սպասում եմ այն կանգառին,
որը տուն է տանելու,
և կոշիկներս սեղմվում են
մայթեզրի նստարանին:
Հիմա Հադրութում ոտնահետքերս
քայլում են առանց ինձ`
բոլոր ծառերի տակ
ստորագրելով կարոտ,
իսկ ծառերը փորձում են
ծաղկել առանց ինձ:

Հիմա ես քարշակում եմ ոտքեր՝
Երևանի բոլոր մայթերին:
06.03.2021թ.

ԱՄԵՆ ՕՐ ԿԱՐՈՂ Է ԴԱՌՆԱԼ ՎԵՐՋԻՆԸ
Հայրենիք Հայաստան,
որի կենտրոնում կանգնելիս,
տեսանելի են բոլոր սահմանները…

Հայրենիք Արցախ,
որ բզկտել են օտարներն ու
յուրայինները և դարձրել կղզյակ…
hայրենի Հադրութ, հինավուրց Դիզակ,
որից սկսվում է իմ Հայրենիքը…
Հայրենի Շուշի, Արցախի բարձունք…
ձեզ նվիրել են թշնամուն,
չգիտեմ ինչի դիմաց:

Հիմա փոշին սրբում են
քաղաքականության դեմքից
ցախավելով, բայց հետքերը,
ցախավելի հետքերը գծագրվել են
Հայաստանի ու Արցախի
բոլոր փողոցների դեմքներին.
դրանք բծեր են, արյան լերդացած բծեր,
որ չեն սրբվում մարդկային աչքերից:

Ամբոխը, տգետ ամբոխը, օրեցօր
կրճատում է Հայրենիքը դեպի նոր սահմաններ,
որին առաջնորդում է բրիտանական փարավոնն՝
իր երգեցիկ ագռավային աղմկոտ
հիվանդագին ու մտագար ձայնով:

Գոռում են բարձրախոսները,
փարավոնը փողոցում է,
ոստիկանների պատը գերազանցում է
սահմանապահ զորքերի քանակը,
նրանք պահպանում են չափազանց թանկ
մի հետույք, որն ունի խոսելու կարողություն:

Անտեր մի երկրում,
որտեղ բոլորը խոսում են,
չկա զանգ կախող:

Յուրաքանչյուր առավոտ,
որ կարող է վերջինը դառնալ,
ինքնասպանվում է քաղաքի փողոցներում,
որպես սովորական առօրյա:

Մարդիկ կախվել են սեփական հոգսերից,
այնինչ, ազգային կախաղանի վրա
ճոճվում է Հանրապետության
գալարվող մարմինը:

Ամեն օր կարող է լինել վերջինը:
23.03.2021թ.

ՍՐՏԵՐԸ՝ ԽԱՂԱԼԻՔՆԵՐ
ՏՈՆԱԾԱՌԻ ՎՐԱ

Երբ մշուշներդ կախվում են լեռներից,
հետո ալիքվում ձորերն ի վար,
քո բոլոր բարդիների ճյուղերից
կախվում են մարդկային սրտեր,
որպես խաղալիքներ տոնածառի վրա:

Դիզափայտի /դիզված փայտ/ վրա
խարույկները հիմա մոգոնում են արև
և երկնում են Աստված.
ուր որ է կծնվի Նա՝
ստեղծված փայտից, կրակից
ու որձաքարից:

Անտառի կոպին մշուշներդ հիմա
նկարում են արցունք,
որ արևը հառնի խաչված բարձունքներից,
որ ձորերդ լցվեն արշավող կրակներով՝
դեպի բորբ բարձունքներդ
ու դեպի Կատարո:

Մի անտեր մենություն հիմա հեծում է
քո բոլոր գյուղերի ու Հադրութի
փողոցներում,
որպես մահը կանխազգացող
և լուսնին բողոքող կաղկանձ՝
օրերը կախվում են
քո բարդիների ճյուղերից
և տրոփում, որպես կարոտե խաղալիքներ
ամանորյա տոնածառի վրա:
01.05.2021թ.

ՀԱՅՐԵՆԻ ԴԻԶԱԿ
Եթե Արցախը ոսկե մատանի է,
ապա Հադրութը նրա ադամանդյա ակն է:
Վ. Փափազյան

Քո երկինքների հորիզոնները,
որ սովոր են հենվել միայն լեռների,
և քո արևը, որ դուրս է գալիս
և մայր է մտնում միայն
լեռների բեմահարթակից,
քո բոլոր թռչունները,
որ ասես ազատության
նշաններ լինեն
երկնքի ու երկրի միջակետերում,
քո բոլոր աղբյուրները,
որ ծարավն իրենց հագեցնում են
միայն ծառերի թավ ստվերներով,
քո անտառները` ասես լեռների
թավ մազածածկույթ,
քարանձավներդ` որպես հեթանոս
կրակի խորություն և նախամարդու
առաջին օջախ,
քո լեռները` որպես
հպարտության եկեղեցիներ,
քո հին վանքերը,
որոնց ստվերում մանուշակները
ճգնում են գարուն,
քո հին բարբառը`
կերտված քարերից ու գրաբարից,
գերեզմանոցներդ`
կյանքի ու մահվան բնագիծ`սահման,
մատուռներդ` աղոթքով լցված
տիեզերական մի անվերջություն,
լուսիններդ, միայն սեփական,
քո երկնքին հատուկ,
որ լուռ կախվում են երդիկից
հառնող ծխի սյուներից
և օրորվում քաղաքի գլխին…

Բնակիչներդ`
քո երակներում արյուն փրփրող,
բնակիչներդ`
խաբված ու նետված բախտի կշեռքին,
բնակիչներդ` դարձած օտարներ
սեփական երկրում:

/Հիմա ճանապարհները շարունակվում են
ըստ քաղաքականության արտաթորանքի,
որը փսխել են ընտրակաշառքի
այն հին սցենարով/:

Քո հին գյուղերը, որպես լռություն,
ունկնդրում են անտառի ձայնը,
որ կարոտի լեգենդը շարունակվի
և տուն վերադառնան որդիները:

Կարոտդ տարբերվում է բոլոր կարոտներից,
ոչ մի տեղ լուսինը չի կախվում երդիկի ծխից,
ոչ մի տեղ թռչունները չեն թարգմանում
քամու կարոտները,
ոչ մի տեղ աղբյուրները չեն խոսում
ծարավ անցորդների հետ,
ոչ մի տեղ ստվերներն այնպես
չեն գրկում արևի հետքերը,
ոչ մի տեղ ծառերը չեն խոսում:

Արևի երկիր Դիզակ,
մենք անպայման հետ ենք դառնալու:
04.05.2021թ.

ԾԱՂԻԿՆԵՐԻ ԼԵԶՎՈՎ

Արդեն մեկ տարի
նեռը հավաքում է
մարդկային արցունքներ
տապանաքարերից:

Մարդիկ խոսում են
քարերի հետ
ծաղիկների լեզվով:

Մեկ տարի հետո
աշունը հանում է ցավի գլխաշորը,
որ տերևները գույներ դառնան
քամիների ձիարշավարանում:

Քաշաթուխպոտ,
մահապարտ մի գնդակ,
հոտոտում է արագությունը
դեպի նեռի երկնուղեշ
եղջյուրների արանք:

Հիմա ուղղակի օրերը
քչփորում են տարի`
երկնքից կախված կիսալուսինների
և ռուսական երկերեսության
խաղաղությունն ուրացող
սպառնալիքներում:

Աշունը հավաքում է
կիսատ մնացած ճակատագրերը
ծառերի տակ:
23.10.2021թ.

«Եղիցի լույս»
Թիվ 01 (198) 2022թ.